Do quá trình triển khai thi hành Luật Đất đai năm 2013 gặp nhiều khó khăn, vướng mắc ở địa phương nên có rất nhiều trường hợp tồn đọng vẫn chưa được giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) lần đầu.
Từ Quảng Nam,…
Do quá trình triển khai lập thủ tục cấp sổ đỏ gặp nhiều khó khăn, vướng mắc có liên quan nên tại Quảng Nam có nhiều trường hợp vẫn chưa được cấp sổ đỏ lần đầu.
Mới đây, UBND thị xã Điện Bàn đã ban hành quyết định củng cố, kiện toàn Đoàn kiểm tra liên ngành giải quyết tồn tại trong cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu cho hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn thị xã Điện Bàn.
Đoàn kiểm tra liên ngành có trách nhiệm kiểm tra, tham mưu UBND thị xã giải quyết những tồn tại trong việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu cho hộ gia đình, cá nhân do UBND cấp xã giao đất trái thẩm quyền và các trường hợp sử dụng đất có vi phạm pháp luật đất đai trước ngày 01/7/2014 trên địa bàn 20 xã, phường.
Liên quan đến vấn đề này, UBND thị xã Điện Bàn từng có nhiều văn bản báo cáo xin ý kiến chỉ đạo từ Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND tỉnh Quảng Nam.
UBND thị xã Điện Bàn cho biết, trước khi xem xét cấp sổ đỏ lần đầu đối với trường hợp được giao đất không đúng thẩm quyền thì UBND thị xã Điện Bàn phải tổ chức thanh tra, kiểm tra để làm rõ, kết luận việc giao đất không đúng thẩm quyền và xử lý trách nhiệm đối với người giao đất không đúng thẩm quyền theo quy định của pháp luật để đảm bảo theo quy định.
UBND thị xã Điện Bàn cho rằng, vấn đề nêu trên là rất khó thực hiện vì đa số các cán bộ lãnh đạo giao đất trái thẩm quyền đã nghỉ hưu theo chế độ.
Từ đó, khi lập hồ sơ cấp sổ đỏ, các địa phương đều không có văn bản xử lý trách nhiệm đối với người giao đất không đúng thẩm quyền nên không đủ điều kiện để cấp sổ đỏ theo quy định nêu trên.
Tương tự, thị xã Điện Bàn cũng đang gặp phải một vướng mắc khác liên quan đến việc cấp sổ đỏ đất lần đầu đối với hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất có vi phạm pháp luật đất đai trước ngày 01/7/2014.
UBND thị xã Điện Bàn cho rằng, các trường hợp sử dụng đất trái phép đã xây dựng công trình từ nhiều năm trước đều không có văn bản xử phạt vi phạm hành chính của cơ quan có thẩm quyền theo quy định. Do đó, việc cấp sổ đỏ cho công dân trong các trường hợp này vẫn chưa thể thực hiện.
Không riêng gì Điện Bàn, ngày 17/3 vừa qua, UBND huyện Phú Ninh cũng đã có văn bản gửi đến UBND tỉnh Quảng Nam để xin ý kiến về tính pháp lý của sổ Đăng ký ruộng đất lập theo Chỉ thị số 299/TTg.
Đây là một trong số những loại giấy tờ quan trọng làm căn cứ để cấp sổ đỏ lần đầu cho người dân và xác định lại diện tích đất ở (đối với trường hợp đã được cấp sổ đỏ).
UBND huyện Phú Ninh cho biết, trên địa bàn huyện hiện có các hộ dân sử dụng đất ổn định trước ngày 18/12/1980 có đơn xin công nhận lại hạn mức đất ở theo khoản 2, Điều 103 Luật đất đai 2013.
Trong đó hầu hết các hộ dân không có giấy tờ hợp pháp về quyền sử dụng đất, chỉ có tên trong sổ đăng ký ruộng đất lập trước ngày 15/10/1993 theo điểm b, khoản 1, điều 100 Luật Đất đai 2013.
Tuy nhiên, do Số đăng ký ruộng đất cấp xã phê duyệt ký đóng dấu ghi năm ký 1989, nhưng cấp huyện ký đóng đấu không ghi năm ký nên UBND huyện Phú Ninh chưa có cơ sở giải quyết hồ sơ cho công dân.
Từ thực tiễn nêu trên, UBND huyện Phú Ninh kiến nghị Sở Tài nguyên và môi trường, UBND tỉnh Quảng Nam thống nhất công nhận sổ Đăng ký ruộng đất cấp xã ký phê duyệt năm 1989 nhưng cấp huyện ký đóng dấu không ghi ngày, tháng, năm là hồ sơ pháp lý theo điểm b, khoản 1, điều 100 Luật Đất đai 2013 và có giá trị từ ngày xác nhận của UBND cấp xã.
Đối với Sổ đăng ký ruộng đất lập trước ngày 15/10/1993 theo Chỉ thị 299/TTg, nhưng chưa được cấp xã, huyện phê duyệt thì UBND huyện tiếp tục rà soát thực hiện theo nội dung công văn 788/UNND-KTN ngày 09/02/2021 của UBND tỉnh và Thông báo 174/TB-UBND ngày 13/5/2022 của UBND tỉnh Quảng Nam.
Do gặp phải nhiều khó khăn, vướng mắc nên nhiều trường hợp tồn đọng vẫn chưa được cấp sổ đỏ lần đầu. Ảnh: Lưu Bang
… đến Quảng Ngãi
Không riêng gì Quảng Nam, trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi cũng có nhiều trường hợp chưa được cấp sổ đỏ lần đầu.
Ngày 20/3/2023, UBND huyện Bình Sơn có báo cáo về những khó khăn, vướng mắc liên quan đến lĩnh vực tài nguyên môi trường và phối hợp giải quyết thủ tục hành chính về đất đai cho người dân trên địa bàn.
UBND huyện Bình Sơn cho biết, theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 100 Luật Đất đai năm 2013 thì các hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất ổn định mà có có tên trong Sổ đăng ký ruộng đất thực hiện Chỉ thị 299/TTg ngày 10/11/1980 của Thủ tướng Chính phủ thì được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Tại khoản 1 Điều 21 Nghị định số 43 quy định “Sử dụng đất ổn định là việc sử dụng đất liên tục vào một mục đích chính nhất định kể từ thời điểm bắt đầu sử dụng đất vào mục đích đó đến thời điểm cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất”.
Tuy nhiên, hiện nay các hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất mà có tên trong Sổ đăng ký ruộng đất nhưng lại không xây dựng nhà ở nên UBND huyện chưa có cơ sở để cấp sổ đỏ là đất ở.
Tại huyện Bình Sơn còn gặp phải khó khăn, vướng mắc liên quan đến các trường hợp đất có nguồn gốc do UBND xã giao đất không đúng thẩm quyền nhưng không có giấy tờ chứng minh việc giao đất.
Ngoài ra, trên địa bàn huyện còn gặp phải khó khăn, vướng mắc trong công tác cấp sổ đỏ lần đầu đối với các trường hợp có vi phạm pháp luật về đất đai.
UBND huyện Bình Sơn cho biết, hiện nay trên địa bàn huyện có nhiều trường hợp có hành vi vi phạm pháp luật về đất đai, nay đề nghị cấp sổ đỏ.
Tuy nhiên trong quá trình thực hiện có hai nhóm ý kiến liên quan đến việc xác định đối tượng có vi phạm pháp luật về đất đai.
Để thực việc hiện công tác cấp sổ đỏ lần đầu đối với các trường hợp có vi phạm pháp luật về đất đai đảm bảo theo quy định và thống nhất giữa các cơ quan với nhau, UBND huyện Bình Sơn đề nghị Sở Tài nguyên và Môi trường có ý kiến hướng dẫn cụ thể đối với các trường hợp này.
Chưa hết, trên địa bàn huyện cũng đang gặp phải khó khăn, vướng mắc liên quan đến việc cấp sổ đỏ đối với các trường hợp không có giấy tờ về quyền sử dụng đất theo quy định tại Điều 100 Luật Đất đai 2013 và Điều 18 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP.
Cụ thể, trong quá trình giải quyết hồ sơ cấp sổ đỏ, UBND huyện Bình Sơn nhận thấy có rất nhiều trường hợp thửa đất có nguồn gốc do hộ gia đình, cá nhân sử dụng từ rất lâu. Tuy nhiên qua rà soát, kiểm tra hồ sơ địa chính qua các thời kỳ (bản đồ địa chính, sổ mục kê, sổ địa chính,…) thì lại thể hiện tên chủ sử dụng đất là Hợp tác xã hoặc UBND xã.
Khi kiểm tra hồ sơ, Phòng Tài nguyên và Môi trường đề nghị VPĐKĐĐ-CNHBS và UBND xã, thị trấn phối hợp kiểm tra và giải trình thì đa số nguyên nhân được xác định là do sai sót trong quá trình đo đạc bản đồ đã quy chủ sai chủ sử dụng đất, không có người dẫn đạt nên ranh giới không chính xác.
Đồng thời, UBND cấp xã cũng xác nhận là không thuộc quỹ đất công ích và các loại đất do UBND xã quản lý.
Trước thực tiễn nêu trên, UBND huyện Bình Sơn đã đề nghị Sở Tài nguyên và Môi trường có ý kiến hướng dẫn cụ thể đối với trường hợp này có đủ điều kiện để cấp sổ đỏ cho hộ gia đình cá nhân theo quy định hay không?
Rất nhiều người dân lo lắng giá đất tăng nên chi phí làm sổ đỏ cũng tăng theo. Ảnh: Lưu Bang
Lo giá đất tăng, chi phí làm sổ đỏ cũng tăng theo
Rất nhiều người dân sử dụng đất thuộc các trường hợp chưa được cấp sổ đỏ lần đầu đang mong chờ các cơ quan chức năng sớm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc có liên quan để sớm cấp sổ đỏ cho dân.
Qua trao đổi, một số người dân tại phường Điện Dương (thị xã Điện Bàn) cho biết, vì hoàn cảnh khó khăn, cộng với việc không am hiểu về pháp luật nên trước đây họ chưa làm thủ tục để cấp sổ đỏ lần đầu.
Do đó, đến thời điểm hiện tại, nhiều người dân mới đi làm thủ tục cấp sổ đỏ lần đầu thì lại gặp phải nhiều khó khăn, vướng mắc.
Nhiều người trong số họ hiện đang lo lắng về việc bảng giá đất nhà nước được điều chỉnh tăng theo thời gian dẫn đến chi phí làm thủ tục để được cấp sổ đỏ cũng tăng theo.
Chị X, (phường Điện Dương, thị xã Điện Bàn) cho biết, cách đây khoảng 10 năm, tại khu vực đường bê tông nơi chị đang sinh sống có nhiều người được cấp sổ đỏ.
Thời điểm ấy, để được cấp sổ đỏ cho một lô đất diện tích 200 m2, người dân phải đóng tiền sử dụng đất khoảng 25 triệu đồng.
Tuy nhiên, cách đây vài năm có nhiều người đi làm thủ tục cấp sổ đỏ, thì để được cấp sổ đỏ cho một lô đất diện tích 200 m2, người dân phải đóng tiền sử dụng đất khoảng gần 200 triệu đồng. Và con số 200 triệu đồng này là chỉ tính 50% tiền sử dụng đất theo giá đất quy định tại thời điểm hiện hành do thửa đất ở hình thành trước năm 2003.
Như vậy có thể thấy, việc kéo dài thời gian cấp sổ đỏ, cộng với đó là bảng giá đất được điều chỉnh tăng theo từng giai đoạn sẽ làm phát sinh chi phí đóng tiền sử dụng đất của người dân.