Thanh minh là 1 trong 24 khí tiết của một năm. Tiết Thanh minh đúng thứ 5, sau các tiết Lập xuân, Vũ thủy, Kinh trập, Xuân phân.
Tết Thanh minh là ngày đầu tiên của tiết Thanh minh, thường đến sau ngày Lập xuân 60 ngày.
Tết Thanh minh 2023 nhằm vào thứ Tư ngày 5/4 dương lịch, tức ngày 15/2 nhuận âm lịch.
Với người Việt, Tết Thanh minh gắn liền với nghi lễ tảo mộ, tưởng nhớ, tri ân những người đã khuất.
Trong tiết Thanh minh, có một số điều kiêng kỵ mà mọi người nên biết.
Không động thổ, cất nóc, nhập trạch, làm tân gia, khai trương, mua xe mới…
Tiết Thanh minh diễn ra trong khoảng 14 ngày. Vào thời điểm này, người ta thường kiêng làm các việc trọng đại đại bởi đây là giai đoạn làm các nghi thức tâm linh âm vượng như tế lễ, tảo mộ, sửa mộ…
Việc động thổ, cất nóc, nhập trạch, làm tân gia, khai trương, mua xe… vào dịp Thanh minh được coi là việc có thể làm tổn hại phúc khí của gia chủ.
Không nên tổ chức việc hỉ
Tết Thanh minh là dịp con cháu hướng về cội nguồn, tưởng nhớ ông bà tổ tiên.
Trong dịp này, nhiều nhà sẽ kiêng không tổ chức tiệc mừng thọ cho người cao tuổi, không nhận hoa chúc mừng.
Tương tự, kết hôn là việc đại sự cả đời, cũng không tổ chức vào giai đoạn này. Đám hỏi, đám cưới, lễ đính hôn là chuyện vui mừng mà tiết Thanh minh âm phần thịnh, chủ yếu là các hoạt động tế tổ, tạo mộ, tưởng nhớ người đã khuất nên việc tổ chức lễ kết hôn vào giai đoạn này được cho là không may mắn, bất kính với tổ tiên.
Tất nhiên, việc này sẽ có sự thay đổi theo quan niệm của địa phương cũng như gia đình.
Không chụp ảnh ở nơi tâm linh
Trong tiết Thanh minh, người ta còn kiêng chụp ảnh ở nghĩa trang, lăng mộ. Gặp cây cổ thụ, đồ cổ, nhà cửa kiến trúc lâu đời cũng không nên tùy tiện chụp ảnh.
Đi chơi đêm tốt nhất không nên chụp ảnh, không dùng đèn pin soi rọi lung tung. Khi đến đền chùa không nên đứng dưới chân tháp chụp ảnh bởi tháp là nơi dùng để trừ tà, dễ gây cảm giác bức bối, khó chịu cho người chụp.
Không tảo mộ người người ngoài
Tảo mộ là tập tục truyền thống trong tiết Thanh minh. Vào dịp này, con cháu trong nhà sẽ đến thăm, sửa sang lại phần mộ của các cụ trong gia tộc. Không nên tùy tiện đi tảo mộ của những người không cùng huyết thống, gia tộc bởi không cùng một nhà có thể khiến trường khí hỗn loạn, mất cân bằng.
Tảo mộ không đúng trình tự
Thoong thường, lễ tảo mộ sẽ diễn ra theo trình tự dọn dẹp mộ phần, lên hương, dâng lễ, mời rượu, khấn vái, hóa vàng mã.
Khi đi tảo mộ, mọi người cần giữ thái độ thành kính, không cười đùa, chạy nhảy lung tung.
Trước khi dọn dẹp phần mộ nên thắp hương khấn gia tiên, xin phép được dọn dẹp, sửa sang nơi yên nghỉ của các cụ. Chú ý phát quang cỏ rậm, nhổ cây dại, bồi thêm đất, trồng thêm hoa tươi, quét dọn xung quanh khu mộ.
Chồng mất 3 năm đầu, vợ không được đi tảo mộ tiết Thanh minh
Dân gian cho rằng, nếu chồng mới mất trong vòng 3 năm đầu thì người vợ không nên đi tảo mộ để tránh làm ảnh hưởng đén vận khí của người vợ.
Phụ nữ đang mang thai, người có sức khỏe yếu cũng không nên đi tảo mộ.
Những phong tục trên đây có thể đúng ở địa phương này nhưng ở nơi khác lại không có kiêng kỵ như vậy. Do đó, bạn có thể áp dụng theo tập tục, thói quen ở nơi đang sống và theo quan niệm, tâm nguyện của bản thân.
* Thông tin mang tính chất tham khảo, chiêm nghiệm.