Cam sành được trồng phổ biến ở các tỉnh ĐBSCL, song huyện Trà Ôn (Vĩnh Long) được mệnh danh là ”vương quốc cam sành miền Tây” với diện tích canh tác hơn 95.000ha, mỗi năm cung cấp cho thị trường khoảng 450.000 tấn.
Nhưng vụ cam nghịch mùa đầu năm 2023, các nhà vườn lại lâm vào cảnh điêu đứng khi chứng kiến giá cam lao dốc từng ngày. Hiện cam đã rớt xuống mức đáy chưa từng thấy, chỉ 1.000 đồng/kg.
Cam sành ở Vĩnh Long giảm kỷ lục còn từ 1.000 đồng/kg (Ảnh: Bảo Kỳ).
Nghịch lý cam trái mùa rớt giá
Ghi nhận tại xã Thới Hòa (huyện Trà Ôn), địa phương có diện tích cam sành lớn nhất Vĩnh Long, không khí bán mua ở các vườn cam, vựa cam lại rất đìu hiu.
Ông Nguyễn Thanh Hải (56 tuổi) có hơn 1ha đất trồng cam sành. Thời điểm này năm ngoái, ông Hải thu hoạch khoảng 150 tấn cam, trừ hết chi phí, thu lãi khoảng 1,2 tỷ đồng.
Vườn cam của bà Út bắt đầu thu hoạch nhưng với mức giá tiêu thụ quá thấp nên bà vẫn chưa gọi thương lái đến thu mua (Ảnh: Bảo Kỳ).
Theo ông Hải, vì là lúc nghịch mùa nên giá cam sành khi đó lên đến 16.000-17.000 đồng/kg, nông dân thu lời cao. Sau đó, thấy cam bán được giá nên các hộ trồng cam ùn ùn làm bông cho lứa cam trái vụ năm 2023, hy vọng có được lợi nhuận như thế.
Bà Út (vợ ông Hải) buồn bã nói: “Từ tháng 11, giá cam sành đã giảm, từ 10.000 đồng/kg xuống còn 5.000-7.000 đồng/kg. Lúc đó người dân không nghĩ đến chuyện cam rớt giá nhiều như vậy nên vẫn cầm chừng, không xuất bán. Bây giờ, giá xuống chỉ còn 1.000 đồng/kg, đành chấp nhận bán lỗ, cố thu hồi được đồng nào hay đồng đó”.
Cam sành được xem là cây trồng kinh tế giúp nhiều nông hộ thoát nghèo, đời sống sung túc, dư dả (Ảnh: Bảo Kỳ).
Cũng theo bà Út, lúc cam được 10.000 đồng/kg, vườn nhà bà chưa tới ngày cắt, khi cam chín rộ thì giá lại lao dốc. Dù lỗ nhưng cách đây ít ngày, bà Út vẫn phải phun thuốc cho cam để trái được phì to, chi phí thêm 12 triệu đồng.
Được biết, gia đình bà Út trồng cam “mát tay” nhất nhì xã Thới Hòa, nhờ kỹ thuật làm bông tốt nên trung bình mỗi công đều cho năng suất khoảng 16 tấn. Năm nay sản lượng vẫn đảm bảo ở mức từ 135 tấn nhưng với giá cam giảm kỷ lục, cả nhà chẳng thể “nuốt trôi cơm”.
Anh Tú có nguy cơ lỗ 600 triệu đồng vì cam rớt giá (Ảnh: Bảo Kỳ).
Tình cảnh chẳng khác gia đình ông Hải, mấy ngày qua, anh Trần Văn Tuấn Tú (ấp Tường Hưng) như “ngồi trên đống lửa” vì 9,5 công đất trồng cam của anh có nguy cơ lỗ 600 triệu đồng.
Anh Tú cho biết, trồng cam hơn chục năm nhưng chưa bao giờ anh Tú thấy cảnh cam sành bị rớt giá thê thảm đến thế. Để trồng một vụ cam, nhà nông phải mất từ 8 tháng đến 1 năm. Các công đoạn như lên líp, xuống giống, xử lý ra hoa… đều phải mướn nhân công nên chi phí sản xuất rất cao. Bình quân một công cam sành tốn trên dưới 120 triệu đồng.
Mùa cam đắng, giá rớt kỷ lục chỉ… 1.000 đồng/kg
“Tôi có đất vườn nên chi phí trồng một công cam sành khoảng 80 triệu đồng. Hiện giờ cam tại vườn tôi bán 2.000 đồng/kg, mỗi công cắt được 10 tấn cam, tính ra lỗ 60 triệu đồng. Năm nay nhà vườn càng trồng nhiều càng lỗ nặng”, anh Tú rầu rĩ nói.
“Cả nhà không nuốt trôi cơm”
Chẳng những cam sành bị gặp khó về đầu ra, câu chuyện mua nguyên liệu, vật tư để nhà vườn trồng cam tái đầu tư cho vụ sau đang khiến bà con nông dân đau đầu.
Giá bán giảm sâu, giá nguyên liệu đầu vào tăng càng khiến người trồng cam gặp khó (Ảnh: Bảo Kỳ).
Anh Trần Văn Tường cho biết, hiện giờ các cửa hàng vật tư nông nghiệp ở địa phương không dám bán thiếu cho nông dân vì sợ nhà vườn không có tiền trả.
“Ai có tiền tươi họ mới dám bán. Như vậy người ít vốn sẽ rất khó khăn. Vườn tôi đợt này dự kiến thu hoạch 10 tấn nhưng nhiều ngày qua thương lái chỉ đến cắt 1-2 tấn/ngày. Nông dân bây giờ ai cũng rơi vào tình thế nan giải, bán thì lỗ, để trái hoài thì hỏng cây, trái chín quá lứa không bán được. Tôi chỉ mong ngành chức năng có biện pháp can thiệp, hỗ trợ thị trường, giá cả cho bà con”, anh Tường than.
Ngành chức năng khuyến cáo bà con không nên chờ cam có giá mới bán, cam chín tới đâu cắt bán tới đó (Ảnh: Bảo Kỳ).
Anh Huỳnh Văn Năm – Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã Thới Hòa cho hay, toàn xã có gần 1.700ha cam sành. Thời điểm này đang vào vụ thu hoạch cam nghịch mùa nhưng vì giá bán thấp, nhiều nhà vườn chưa xuất bán. Trước giờ cam sành của người dân được tiêu thụ ở nội địa là chủ yếu, nhiều nhất là TPHCM, Hà Nội…
Một nhóm thanh niên ở Hậu Giang “giải cứu” cam sành cho bà con. Hiện số cam sành đang bày bán tại đường 3/2 (quận Ninh Kiều, Cần Thơ), giá mỗi túi 5kg là 30.000 đồng (Ảnh: Bảo Kỳ).
Trao đổi với PV, ông Nguyễn Văn Tám – Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện Trà Ôn cho biết, nguyên nhân việc cam sành bị ùn ứ có thể do thị trường miền Bắc chưa tiêu thụ kịp vì trời lạnh và cam sành bung ra lúc này đang trùng với mùa thu hoạch một số giống cam của miền Bắc, Trung.
“Hiện Nhà nước vẫn chưa có chính sách trợ giá cho bà con. Trước mắt, ngành chức năng đã đưa cam sành lên sàn thương mại điện tử, dự kiến sẽ tiêu thụ được khoảng 60 tấn cho bà con. Ngành chức năng khuyến cáo nông dân không nên chờ giá lên mới bán”, ông Tám thông tin.