Nước là yếu tố quan trọng. Không có nước vạn vật không thể sinh sôi, tăng trưởng. Theo quan niệm dân gian, dâng kỷ nước (bộ chén nước thờ cúng) lên bàn thờ gia tiên thể hiện lòng biết ơn, tôn kính của con cháu với ông bà, tổ tiên, thân linh giữ nhà.
Kỷ nước trên bàn thờ có thể dùng đựng nước sạch hoặc rượu cúng. Các ly nước được đặt ngay ngắn trong kỷ ngai, tượng trương cho sự vững chắc, lâu bền. Đặt kỷ nước lên bàn thờ còn thể hiện mong muốn tổ tiên soi sáng, phù hộ độ trì cho các thành viên trong gia đình.
Ý nghĩa số lượng chén nước trên bàn thờ
Kỷ nước là vật không thể thiếu ở bất kỳ ban thờ nào. Kỷ nước thường đi theo bộ 3 hoặc 5 chén/ly. Số lượng chén nước trên bàn thờ cũng có ý nghĩa nhất định.
3 chén trên kỷ nước thờ
Việc đặt 3 chén trên kỷ nước thờ thể hiện tấm lòng thành kính của dâng lên thần linh, tổ tiên. Theo thứ tự, hai chén hai bên dành cho gia tiên và bà cô ông mãnh; chén nước ở giữa dâng lên thần linh.
Việc đặt 3 chén nước còn mang ý nghĩa nhắc nhở đạo làm con, khi cha mẹ mất con cháu sẽ để tang 3 năm. Ngoài ra, nó còn tượng trưng cho những câu tục ngữ, thành ngữ xưa của các cụ như “ba đời bảy họ”, nhớ ơn 3 đời tổ tiên ông cha…
5 chén trên kỷ nước thờ
Hai ly nước hai bên dâng lên tổ tiên, bà cô ông mãnh; ba ly nước ở giữa thể hiện tấm lòng thành kính dâng lên thần linh.
Trời đất có ngũ hành “Kim – Mộc – Thủy – Hỏa – Thổ”, số 5 trong thờ cúng cũng thêm phần ý nghĩa.
Trong thờ cúng, ngũ cúng được thể hiện qua “hương – đăng – trà – hoa – quả”, bộc lộ sự toàn vẹn đang lên tổ tiên, thần linh.
Cùng chung ý nghĩa tâm linh, vì sao có nhà đặt 3 chén, có nhà dâng 5 chén nước trên kỷ nước thờ?
Điều này thực chất phụ thuộc vào quy hoạch bàn thờ của mỗi gia đình. Bàn thờ có diện tích lớn có thể dâng 5 chén nước. Nếu bàn thờ nhỏ hẹp thì nên chọn đặt 3 chén cho hài hòa.
Việc chọn số lượng 3 và 5 trong thờ cúng cũng mang ý nghĩa tốt đẹp.
Theo quan niệm của người xưa, số lẻ tượng trưng cho phần âm, chỉ về đất. Số chẵn tượng trưng cho phần dương, chỉ về trời. Ông bà ta lâu nay vẫn quan niệm “dương cúng cho âm”. Trên bàn thờ, đồ lễ luôn đặt số lẻ để tượng trưng cho việc con cháu (là người sống ở dương gian) dâng lễ vật cúng cho tổ tiên. Việc đặt kỷ nước trên bàn thờ cũng vậy.
* Thông tin mang tính chất tham khảo, chiêm nghiệm.